Prizrenska tvrđava ili Kaljaja je srednjovekovna  srpska tvrđava kojoj su naši Albanci ukrali istoriju. Izbrisali je kao da je crtež na papiru. Umesto carske srpske istorije, srpskih vladara i njihovih bogatih zadužbina, prljavom rukom lažni slikar je naslikao džamije, munare i hamame. Taj bedni crtež okačio je u galeriji lažne istorije koju prikazuje turistima. 

  Veličanstven utvrđeni grad smešten je na brdu iznad Prizrena, odakle se lako kontrolisala teritorija  kilometrima ouokolo. Odatle se video carski srpski grad Prizren, gde su stolovali s vremena na vreme, kralj Milutin, car Dušan i kralj Uroš. Odatle xsu se  mogli, tokom zime, izbrojati dimnjaci iz kojih izbija dim, a leti  visoka drveća oraha koja daju hlad i plod. Pogled se sa Prizrenske tvrđave pružao sve do moćnih Prokletija otkuda zimi duvaju ledeni vetrovi.

  Imala je tvrđava, kao i većina drugih, Gornji i Donji grad. U Gornji grad  se ulazilo  kroz unutrašnji deo koji je zaštićen bedemom. Da bi neprijatelj prodro u Gornji grad, trebalo je najpre da osvoji Donji grad. Tako se nekada gradilo i štitilo od neprijatelja.

  Tokom duge istorije, ovo je  utvrđenje građeno, dograđivano i prekrajano u više faza i navrata. Zvanični arheološki podaci govore da je tvrđava sagrađena u 11. veku, kada je bila vizantijska, a zvanična istorija kaže da se utvrđenje, i grad pominje, 1019. godine kao Prizren pod nazivom Prizdrijana u povelji  Vasilija II.

U to vreme Vasilije II poznat i kao Bugaroubica je vladao prostorima od Jadranskog mora do Dunava i Eufrata. Poveljom stavlja pod jurisdikciju Ohridske arhiepiskopije, koju lično kontroliše, i  Prizrensku erparhiju. To se dogodilo 1054. godina  kada će se dogoditi konačni raskid istočnopravoslavne i rimokatoličke crkve.  

Pedeset godina kasnije, baš u Prizrenu će izbiti ustanak protiv vizantijske vlasti i tadašnjeg vizantijskog vladara  Mihaila II Paralinaka, kada će pisani izvori pomenuti i Mihajla Vojisavljevića, prvog srpskog kralja. Sačuvano je pismo pape Grgura  VII upućeno „ Mihailu kralju Slovena“ 1077. godine.

  Sa razvojem srpske srednjovekone države razvija se i Prizrenska tvrđava. Važna je tvrđava u vreme  kralja Milutina, obnovljena i dograđivana u vreme cara Dušana kada je  izgrađena južna kula, unutrašnji bedem, deo istočnog bedema do laguma, niži delovi zapadnog bedema. Sređivana je i za vreme Uroša I.

   U to zlatno doba srpske države  sagrađeni su  u Prizrenu i okolini  monumenatlni spomenici kulture:  Crkva Bogorodica Ljeviška, zadužbina kralja Milutina  iz 1306-1307. To se dogodilo  185 godina pre otkrića Amerike 1492). Sagrađen je manastir Sveti arhangeli  koji je zadužbina cara Dušana, gde će prvobitno biti sahranjen da bi 1927. godine  bio prenet u Crkvu Svetog Marka u Beogradu. Izgrađen je 444 godine pre američke nezavisnosti ( 1787).

  Prizrenom zatim vladaju srpski vladari  Mrnjavčevići, Balšići, Kraljević Marko  čija je zadužbina crkva  Sv. Stefana iz 14. veka  uništena i prekriven albanskim kućama, dok je njegova druga zadužbina  crkva  Vavedenja iz 1371. godine delimično sačuvana.    

  Sa opadanjem srpske države, urušava se i Prizrenska tvrđava. Turci su je osvojili najverovatnije između 1455 i 1459. U Prizrenu ili u Prizrenskom sandžaku koji su osnovali  zadržali su se sve do 1912.godine.

  Prozrensku tvrđavu su menjali, posebno tokom  17. veka kada su dograđeni  južni grad, zasvođen  je hodnik uz južni bedem Gornjeg grada, delovi  zapadnog bedema Donjeg grada, kapija Donjeg grada, istočni bedem sa polukružnom kulom i lagum koji vodi ka Bistrici.

  U vreme Balkanskih ratova Prizren je konačno oslobođen, i tu je 1912. kralj Petar sa srpskom vladom u  izbeglištvu odlučio da se vojska i narod evakuišu u Grčku preko albanskih planina.  Przrenska tvrđava će doživeti i da njome vladaju Bugari sve do 1918. godine, kada će se vratiti u zagrljaj Srbije.

 Ali 1999.  Jugosalavija će biti bombardovana i NATO snage će ući na Kosmet kada će Srbi biti proterani, a njihove kuće spaljene.  U godinama koje će uslediti Albanci će paliti i rušiti srpske manastire i ubijati našu istoriju. U Prizrenu, gradu carskom, gde je pre bombardovanje živelo 12.000 Srbiba – ostaće ih jedva desetak.

 A onda će Jusuf Džibo, direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Prizrenu, javno reći i ovo:

 -Ne zna se tačno ko je sagradio i kada  ovu tvrđavu, ali se zna da je najviše bila u funkciji u vreme Osmanlijskog carstva.

 Danas je Prizrenska tvrđava rekonstruisana novcem Američke ambasade i na srednjevekovnim zidinama  visi ogromna albanska zastava.Ispod nje, kažu, na velike srpske praznike, izbija voda iz drevnog kamena. Kažu da su to suze carice Jelene koje ne mogu da prebole.

Dijana Dimitrovska

Balkan City Magazine

, , , , ,

autorka bašta biljke breza bubrezi crkva cvet dijabetes dijana dimitrovska energija fitoterapeut hrana istorija jetra karcinom knez lazar knjiga kosa kozmetika koža krv lek lečenje manastir med nebojša đorđević i dijana dimitrovska nemanjići otrov pluća rak reuma sloveni srbija srce srednjovekovna srbija sve srpske vladarke svi srpski vladari travar tvrđava vino voda zdravlje zglobovi čaj želudac