Narod je toliko voleo kneza Lazara kroz vekove da mu je uvek davao veću titulu nego što je imao. Govorili su „car Lazar“ a ne knez Lazar, želeći da ga i na taj način uzdignu još malo više. Ali knez Lazar Hrebeljanović već je bio u carstvu nebeskom.
Rođen oko 1329. u Prilepcu, srednjovekovnoj tvrđavi kod Novog Brda, danas na terotioriji Kosova i Metohije. Njegov otac zvao se Pribac i i bio je logotet (vodio je finansije) na dvoru cara Dušana. Vekovima postoji predanje da je Lazar Hrebeljanović zapravo bio Grebeljanović i da je poreklom iz Grblja, župe u Crnoj Gori. Nema podataka o Lazarevoj majci, ne zna se ništa o njoj, kao i o braći i sestram ukoliko ih je imao.
Proveo je lepu mladost, najpre na dvoru cara Dušana, kada je mogao imati oko 17 godina, a zatim je kao čovek od poverenja nastavio službu i kod mladog cara Uroša Nejakog gde je bio stavilac ( posluživao je cara na svečanim obedima).
Na dvoru je Lazar upoznao Milicu, devojku nemanjićkog roda, čiji je otac Vratko Nemanjić bio legenda u narodnoj tradiciji poznat kao Jug Bogdan, praunuk Nemanjinog sina Vukana i unuk Vukanovog sina Dimitrija. Car Dušan dao je blagoslov za brak i oni su se uzeli 1353. godine.
Živeće u Kruševcu, na dvoru, koji će kasnije biti srpska prestonica, gde će se roditi njihovo osmoro dece. Prvo će na svet dolaziti devojčice, Mara, Jelena, Dragana, Teodora, Olivera. A kada se posle pete kćerke bude rodio sin, sa srećnim roditeljima slaviće ceo narod. Daće mu ime Sefan, u duhu nemanjićke loze. Rodiće se zatim i Vuk, i Dobrivoje koji će umreti kao dete.
U zvaničnim istorijskim dokumentima knez Lazar se pominje nakon rata kneza Vojislava sa Dubrovačkom republikom 1361. koji se poveo oko nekih teritorija. Dubrovčani su zamolili najistaknutije Srbe da iskoriste svoj uticaj i zaustave rat. Tako su se obratili staviocu Lazaru i poklonili mu tri svitaka tkanine. Lazar je imao uticaja i mir je potpisan avgusta 1363. Lazar je pomenut kao svedok mirovne povelje.
Za vreme vladavine cara Uroša, koji nije imao sposobnosti, poput svoga oca, cara Dušana, da drži veliko carstvo, sve više jačaju oblasni gospodari koji vode samostalno svoje oblasti, ubrzavajući raspad srpskog carstva. U to vreme, između 1363. i 1365. i Lazar dobija titulu kneza i širi svoju oblast na Prištinu i Novo Brdo, Rudnik, Užice i krajeve oko Zapadne Morave, zatim se širi i do Dunava, zauzimajući Braničevsku oblast.
Posle Bitke na Marici 1371. u kojoj su poginuli kralj Vukašin Mrnjavčević i njegov brat despot Uglješa Mrnjavčević, a zatim i smrti poslednjeg srpskog cara Uroša Nejakog, iste godine – raspalo se srpsko carstvo. Turci počinju polako da prodiru u srpske oblasti koje osvajaju na neslozi srpskih velikaša, o kojima čak i vizantijski car Jovan Kantakuzin kaže: „ I na hiljadu strana rastureni počeše međusobno gloženje.“
Lazar koristi svo umeće da opstane. Okuplja oko sebe moćne susede za koje je uglavnom udavao sestre i ćerke. Sestru Draginju udao je za čelnika Musu, gospodara rudarskog kraja oko Kopaonika, ćerku Maru 1371. za Vuka Brankovića, ćerku Jelenu za Đurđa Stracimirovića Balšića gospodara Zete i primorja, ćerku Teodoru za Nikolu Gorjanskog Mlađeg, feudalca u Južnoj Ugarskoj, Mačva.
Podiže i autoritet crkve i uspeva da pomiri 1375. godine Pećku i Carigradsku partijaršiju koje su bile u neprijateljstvu još od proglašenja Pećke patrijaršije 1346. godine, kada se kralj Dušan krunisao za cara.
Njegov ugled raste, on se potpisuje u dokumentima „Gospodin Vse Srbljem“, „Knez Srbljem“. Tokom arheoloških istraživanja na Rudniku 2015. pronađen je njegov pečat sa natpisom: Gospodin knez Lazar svesrpskih zemalja. Upotrebljava i kraljevsko vladarsko ime Stefan Lazar i potpisuje se crvenim mastilom, kao što to rade vladari.
Uporedo sa razvojem države kada gradi i zadužbinu Ravanicu 1381. godine, pripratu u Hilandaru, obnavlja manastir Lešok, kada počinje da se pravi obruč oko srpske države. Turci mu 1382. godine nude da postane njihov vazal ali on to odbija.
Sukobi sa Turcima su sve češći i žešći. Turci posle više poraza odlučuju da napadnu kneza Lazara sa velikom vojskom.
Knez Lazar počinje pripreme, ugovara da Ugari osiguraju zaleđe, obraća se i kralju Tvrtku, bosanskom kralju, prikuplja vojsku.
Bitka se odigrala na Vidovdan 28. juna 1389.godine.
Konstantin Filozov u „Žitiju despota Stefana Lazarevića“ piše:
„U prvi mah odolevali su Lazarevi ljudi i pobeđivali su. Ali već ne beše vreme za izbavljenje. Šta je bilo posle toga? Postiže Lazar blaženu smrt tako što mu je glava posečena. A tada, tada ne beše mesta u celoj toj zemlji gde se nije tužni glas ridanja i vapaj koji se ne može ni sa čime uporediti tako da se vazduh ispunio“.
Čas kada je vazduh ispunio vapaj – jedan je od najtragičnijih u srpskoj istoriji.
Lazar je sahranjen u Mitropolijskoj crkvi u Prištini, a njegova žena kneginja Milica vodiće u teškim trenucima srpsku državu. Osigurava primirje 1389. po kome se dozvoljava prenos moštiju kneza Lazara iz Prištine a zauzvrat njihova najmlađa kći Olivera, ide u harem sultana Bajazita I pod uslovom da ne promeni veru.
Mošti kneza Lazara prenete su iz Mitropolijske crkve u Prištini 1391. godine u Ravanicu, kneževu zadužbinu, gde nemaju mira od Turaka, pa ih prenose i sakrivaju najpre u Beograd, pa u Sent Andreju i, najzad, u Vrdnik, fruškogorski manastir, gde ih posle Turaka dočekuju ustaše. Zahvaljujući dekanu Teološkog fakulteta Radoslavu Grujiću i kustosu Muzeja kneza Pavla Miodragu Grbiću, koji su izmolili ratnog savetnika za Srbiju majora Johana Albrrehta fon Rajsvica – mošti kneza Lazara stižu u Beograd, u riznicu Saborne crkve. Veliki hrišćanski mučenik oko koga se razvio kult nedugo po Kosovskom boju, stigao je bez dragocenosti koje su ustaše pokrale, ali bar neoštećen, na sigurno.
Od 1989. godine deo mošti kneza Lazara prebačen je u kneževu zadžbinu u Ravanicu (deo je ostao u Sabornoj crkvi u Beogradu).
Vratio se tamo gde su se pred Kosovski boj svi okupili: i on – časni knez Lazar, i Miloš Obilić, Milan Kosančić i Milan Toplica i Jug Bogdan sa devet sinova, i Stevan Musić i Banović Strahinja i mnogi drugi vrli junaci.
U Ravanici tada, 28.juna 1389. svi su znali kuda idu.
Nebojša Đorđević – Dijana Dimitrovska
bašta biljke breza bubrezi crkva cvet dijabetes dunav energija fitoterapeut hrana istorija jetra karcinom knez lazar kopriva koren kosa kozmetika koža krv lek lečenje manastir med more muzika nemanjići otrov pluća rak reuma sloveni srbija srce travar tvrđava ulje vino voda voće zdravlje zglobovi čaj želudac
