Danas je tvrdjava Koznik ruševina koja strpljivo čeka obnovu, a u vreme moćne srednjovekovne srpske države bio je grad iz bajke.
Visoko, na vrhu planine Željin, na 922 metra nadmorske visine, tvrđava Koznik predstavljala je kameni svetionik.
Nije se moglo proći aleksandrovačkim krajem (na oko 11 kilometara od Aleksandrovca i 8 od Brusa) a da se ne vidi Koznik. Bio je to dominantan grad iz kojeg se kontrolisalo celo područje koje se i danas naziva Rasina.
Ovo utvrđenje ima drevnu energiju. Sagrađeno još za vreme Kelta uvek je privlačilo istoričare i avanturiste sa pričama o zakopanom blagu i mističnim predmetima.
Ono što danas vidimo na Kozniku ostaci su tvrđave nastale tokom 14. veka. Bio je to grad u kome je knez Lazar Hrebeljanović često boravio.
Sam čestiti knez ga pominje kao „plemeniti Koznik“ 1381. u povelji koju je potpisao za Lavru Sv. Atanasija na Svetoj Gori. Smatra se da je gospodar župe Rasina Radič Postupovič, veliki čelnik despota Stefana Lazarevića, ovaj grad utvrdio i koristio. Ovaj čelnik se u istoriji pominje u vreme izmedu 1413. i 1435. godine.
Od tada, pa nadalje kroz istoriju, Koznik je ime koje se često sreće. U XV veku poljski istoričar Dlugoš navodi da je despotu Đurđu Brankoviću po ugovoru sa Turcima vraćen 1444. i grad Koznik.
Za vreme turske vlasti Koznik je bio aktivano utvrđenje. Imao je izuzetno važnu stratešku poziciju i Turci su ga logično koristili kao vojni objekat. Opasan jakim bedemom koji prati konfiguraciju terena blago se sa vrha planinske kose spuštajući na dole. Bedem je ojačan sa osam kula različitih dimenzija.
Na najvišoj tački grada, na sredini severnog bedema smeštena je donžon kula. U pitanju je četvorostrana kula sa osnovom pravilnog kvadrata stranice 9 m i debljinom zida od oko 2 m, u koju se ulazilo sa južne strane.
Dve najveće na severnoj strani služile su i za stanovanje. Severozapadna kula, prvobitno predviđena kao ulazna, u toku gradnje je zazidana, tako da je jedini ulaz bio na severoistočnom zidu. U južnom delu utvrđenja nalazi se ognjište popločano opekom i sistem za snabdevanje grada vodom – cisterna sa četiri bunara. Prilikom arheoloških straživanja otkriveni su i zidovi objekta datovanog u drugu polovinu XIV veka. Obilje pokretnog arheološkog materijala, komada arhitektonske plastike moravskog stila i delova fresaka govore o postojanju crkve na mestu delimično istraženog objekta u severoistočnom delu grada, koji pripada najstarijem nivou gradnje, a smešta se u drugu polovinu XIV veka.
Južno od grada bilo je podgrađe. Tu je živelo stanovništvo, tu se trgovalo, susretalo, tu je bujao gradski život.
Arheološki i konzervatorski radovi izvođeni su 1972, 1977, 1981–86. i 1988. godine otkrili su da je mesto bilo frekventno i važno.
Ima šta da se vidi i danas, iako je utvrđenje prilično oštećeno. Ako vas put nanese u dolinu Rasine ili Ibra, hteli – ne hteli, uočićete tvrđavu na brdu. Mističnu, usamljenu, magičnu i lepu. Tvrđavu koja čeka restauratore. Ruševina željna graditelja.
Kada se nađu, i ovo utvrđenje će zablistati sjajem kojim blistaju posle obnove Golubac ili Ram, oba na Dunavu koja su već postala mesta koja ne mogu da se prođu.
A dok se Koznik ne obnovi, držaće ga u životu meštani i gosti. Svake godine u avgustu u Noći muzeja, otvore se i vrata Koznika i svi posetioci se vrate u srednjovekovni život. Oni se obuku kao seljaci ili velmože, ponesu oružje i oruđe, opreme se vinom i rakijom i Koznik – oživi. Kako će tek biti posećen i veseo kad bude restauriran može samo slatko da se zamišlja.
Izvor Balkan City Magazin
Autor: Dijana Dimitrovska
bašta biljke breza bubrezi crkva cvet dijabetes energija fitoterapeut hrana istorija jetra karcinom knez lazar kopriva koren kosa kozmetika koža krv lek lečenje manastir med more muzika nemanjići otrov pluća rak reuma sloveni srbija srce srednjovekovna srbija travar tvrđava ulje vino voda voće zdravlje zglobovi čaj želudac
