Sveti Sava nije slučajno izabrao Miholjsku prevlaku i tamošnji manastir Svetog arhangela Mihaila, kraj Tivta, u Crnoj Gori, za sedište prve episkopije Srpske pravoslavne crkve – Zetske episkopije. Postavio je svetionik vere na zapadnom nebu pravoslavnog carstva.
Državni planovi su išli u tom pravcu i Stefan Prvovenčani, njegov rođeni brat i prvi srpski kralj, krenuo je da obnavlja razrušen drevni vizantijski manastir Svetog arhangela Mihaila na Miholjskoj prevlaci 1185.godine. Naredne 34 godine će manastir biti podizan i 1219. godine, kada bude završen, lep i blistav kao i svetlucavo more koje ga okružuje, postaće sedište najvažnije episkopije na krajnjem zapadu srpskog carstva gde se bila bitka sa uticajem katoličke crkve.
Pošto je Sveti Sava, kao prvi srpski arhiepiskop dobio to zvanje u Nikeji 1219. godine, uspostavio je prvu srpsku arhiepiskopiju u Žiči, i još desetak episkopija, među kojima je prvo mesto zauzimala Zetska episkopija. Kasnije, 1346. godine, sin Stefana Prvovenčanog, car Dušan podići će Zetsku episkopiju na stepen mitropolije, u vreme kada je uspostavljena prva srpska patrijaršija u Peći.
Manastir Miholjska prevlaka je od izuzetne važnosti za Srpsku pravoslavnu crkvu.
Sagrađen na temeljima starog vizantijskog manastira Svetog arhangela Mihaila, ovaj hram je postao svetionik na rubu pravoslavnog carstva.
Za prvog episkopa u Savino vreme postavljen je Ilarion, jedan od najuglednijih monaha Hilandara.
Ugledan, moćan u sastavu velikog srpskog carstva, manastir je polako sticao metohe. U njegovoj okolini, srpski vladari i vlastela gradili su svoje dvorove. Prema predanju, u Kotoru su imali dvor kralj Mihailo i veliki župan Stefan Nemanja, manastir Podostrog izgrađen je u dvorcu kralja Stefana Dečanskog i Crnojevića, gospodara Crne Gore. Veliki konak manastira Podlastva na crnogorskom primorju bio je nekada dvor cara Dušana, a despot Đurađ Branković imao je dvor u sadašnjem manastiru Stanjevići. Nešto dalji su bili dvorci u Konavlima i na Obodu, a potom na Cetinju.
Kada se raspalo srpsko Carstvo pod naletom Osmanlija, Kotor se osamostalio, odlučivši da prihvati vlast najpre Mađarske i Bosne, a od 1420. godine i Venecije.
Kao nepremostiva prepreka Mlečanima na putu osvajanja nekada srpske Dalmacije isprečio se i manastir Svetog arhangela Mihaila koji je imao brojno monaštvo.
Mlačeni su najpre ekonomski oslabili episkopiju, dozvoljavajući kotorskoj vlasteli da otme manastirske metohe, po ugledu na Dubrovčane koji su prisvojili Konavle.
Manastirske hronike navode da je zatim “ u još nedovoljno jasnim okolnostima” manastir postradao 1420. godine ili nakon Florentinske unije 1439. godine. Navodi se takođe da je uticaj prevlačkih monaha na despota Đurđa Brankovića u njegovom stavu prema saboru u Ferari, kao i kasniji manastirski otpor u sprovođenju unije bio, nesumnjivo, glavni razlog uništenju manastira.
Posle gušenja Grbaljske pobune, 1452. godine, manastir Miholjska prevlaka sa metohom je prešla u ruke kotorske vlastele. Hram Svetog arhangela Mihaila je porušen, a predanje kaže da je sedamdeset prevlačkih monaha otrovano!
Sve je zatim zamrlo na Miholjskoj Prevlaci. Menjale su se vlasti, Venecijanci, pa Francuzi, pa Austrijanci, rušili su pravoslavne i gradili katoličke crkve, trudeći se da potisnu tradiciju u zaborav.
Možda bi to i uspeli da nije osnovan Miholjski zbor, organizacija koja je čuvala uspomenu na stari manastir kroz vekove. Prošla su tri veka stradanja i tišine u ovoj pravoslavnoj svetinji kada je dobrotvorka manastira, kontesa Ekaterina (rodom iz Skradina), sestra savinskog arhimandrita Spiridona Sundečića, udovica konta Ilije Vlastelinovića iz Risna, odlučila da obnovi prevlački manastir.
Otkupila je trećinu Prevlake s namerom da obnovi manastir i hram, ali još dok je podizala hram Presvete Trojice, na temeljima starog zdanja, ometali su je, bila je čak i pretučena tako nemilosrdno da se od toga nikada nije oporavila. Na kraju su je ubili: nađena je mrtva 1847. godine. Paroh prevlački je u Matici umrlih zabeležio da je Ekaterinu sahranio „na 22 ure” i to bez pogrebne pratnje.
Velika dobrotvorka sahranjena je u jezivoj tišini.
Kada su za vreme Jugoslavije, eshumirani njeni ostaci 1987. godine, u predelu stomaka pronađeno je olovno zrno ručnog vatrenog oružja. Potvrđeno je zvanično da je kontesa ubijena.
Velika dobrotvorka i danas čuva Miholjsku prevlaku. Sahranjena u svojoj zadužbini, na južnoj strani, privlači brojne poklonike koji pale sveće za pokoj duše sedamdeset otrovanih monaha i ubijene dobrotvorke. Sećaju se i pominju mučenike koji tako – večno žive.
Dijana Dimitrovska,Slovo
autorka bašta biljke breza bubrezi crkva cvet dijabetes dijana dimitrovska energija fitoterapeut hrana istorija jetra karcinom knez lazar knjiga kosa kozmetika koža krv lek lečenje manastir med nebojša đorđević i dijana dimitrovska nemanjići otrov pluća rak reuma sloveni srbija srce srednjovekovna srbija sve srpske vladarke svi srpski vladari travar tvrđava vino voda zdravlje zglobovi čaj želudac
