Kurvingrad, tvđava na dvanaestak kilometara od Niša, zbunjuje svojim imenom i poziva putnika kroz internet svet da sazna nešto više o njoj. Ako već ne može da je poseti na proplancima planinskog venca Seličevica i oseti misteriju mesta- može da gugla. Iako utvrđenje ima više naziva: Koprijan, Korvin grad (po Matiji Korvinu ugarskom kralju) narod ga je kroz vekove jednostavno nazivao Kurvingrad ili Kurvinokale.
Prva je asocijacija, prirodno, da je tvrđava dobila naziv po pripadnici tog najstarijeg zanata. Jedna od legendi koje se u niškom kraju vezuju za Kurvingrad kazuje da je baš jedna takva dama za vreme osmanske opsade uvrđenja uspevala da „umoli“ stražare da je puste noću van grada. Pročula se priča, pa su grad prozvali Kurvingrad. Ipak, malo je verovatno da su zbog jedne razuzdane dame nazvali čitav grad uvredljivim nazivom. Ima mišljenja da su ovaj pogrdan naziv gradu dali Turci.
Druga legenda je golicavija. U njoj je glavnu ulogu ponela neka imućnija žena, vlastelinka koju narod u legendi naziva „carica“ koja se bila zaljubila u jednog sveštenika iz obližnjeg manastira Svetog Jovana. Budući izuzeto pobožna, žena je pod izgovorom da ide da se moli odlazila noću u manastir. Za njene noćne izlaske se ubrzo saznalo, pa je narod ogovarao ženu, tvrdeći da čak prostire nekakva platna preko kojih je noću prelazila do manastira na obližnjem brdu.
Po kome god da je grad dobio naziv činjenica je da je veoma star. Arheološka istraživanja, koja se sporadično sprovode od tridesetih godina prošlog veka do danas, dokumentuju da je Kurvingrad sagrađen na temeljima drevne antičke građevine neposredno pred Kosovski boj. Njegove visoke i čvrste zidine kazuju da se srpska država pripremala ozbiljno za rat sa Turcima koji su polako nadirali na Balkan, osokoljeni maričkom tragedijom srpske vojske.
Nadvratni kamen koji je sa tvrđave odnet u Narodni muzej u Nišu, kako bi se sačuvao, kazuje da je grad Koprijan ( Kurvingrad) sazidao Nenad, sin kaznaca (blagajnika) Bogdana, najverovatnije 1372. godine. Bila je to sigurno teško vreme jer je godinu pre izgradnje umro poslednji srpski car i poslednji Nemanjić – Uroš V, koji nije imao naslednike, čime se muška grana slavne srpske loze Nemanjiića ugasila. Uz to, iste te godine dogodila se Marička bitka, najstrašnija pogibija u celoj dotadašnjoj srpskoj prošlosti. Kralj Vukašin i Uglješa Mrnjavčević, teško ranjeni, poubijani su od svojih lakomih slugu. Srpski kaluđerski letopisi prikazuju to kao božju kaznu za postupak Mrnjavčevića prema caru Urošu sa kojim su zajedno vladali.
Lepi čvrsti grad koji je obnovio sin kaznaca Bogdana, nije dugo blistao kao kruna na vrhu brda. Budući da je imao odličnu odbrambenu lokaciju bio je meta Osmanlija. Osvojen je najpre 1413, a zatim i 1451. godine, kada je za dugo prešao u turske ruke.
U narednim vekovima Kurvingrad su i Turci napustili, propadao je, napušten i oronuo. Tek tridesetih godina počela su istraživanja, kada je ustanovljeno da je reč o izutetnom srednjovekovnom lokalitetu. Nešto kasnije, 1947. godine država ga je stavila po zaštitu kao dobro od velikog značaja.
Od tada, međutim, kao da je postao magnet za lovce na istorijsko blago. Pljačkaši sa detektorma za metal, kako su svedočili arheolozi, prekopavali su utvrđenje, uništavajući arheološke ostatke, a jedan ukop je bio dužine 5 metara, širine 3 i dubine 2,5 metra. Osim njih, Kurvingrad je uništavalo i mesno stanovništvo koje je odnosilo kamen sa tvrđave. U mnoge vikendice u okolini ugrađen je drevni kamen Kurvingrada.
Poslednjih godina arheološka istraživanja su nastavljena i otkrivena je, kako je navela rukovodilac istraživanja Vesna Bikić sa Arheološkog insituta u Beogradu, cisterna izgrađena od vodonepropusnog maltera, zatim mnoštvo keramičkog posuđa, građevinskog materijala i jednog većeg kamenog tocila.
Uporedo, ipak, niški Zavod za zaštitu spomenika radi i rekonstrukcija zida Gornjeg grada tvrđave po projektu Minitarstva kulture, zajedno sa opštinom Doljevac kojoj lokalitet pripada. Nišlije se nadaju da će ovaj izuzetni arheološki lokalitet u budućnosti biti obnovljen u celosti i da će postati atrakcija niškog kraja, bilo kao Koprijan, bilo kao Kurvingrad ili Kurvinokale.
Dijana Dimitrovska , BCM 2023.
bašta biljke breza bubrezi crkva cvet dijabetes energija fitoterapeut hrana istorija jetra karcinom knez lazar kopriva koren kosa kozmetika koža krv lek lečenje manastir med more muzika nemanjići otrov pluća rak reuma sloveni srbija srce srednjovekovna srbija travar tvrđava ulje vino voda voće zdravlje zglobovi čaj želudac
